Talisman (AI Art Exhibition)

---

July 3-6, 2025
Leonidio

 

 

 

 

---

Future Heirlooms

The notion of an “heirloom” typically evokes personal items passed down through generations within families, carrying both personal and collective memories. An heirloom primarily signifies an intimate connection; it stands as tangible proof of an emotional bond, linking past to present.

In an era where technology increasingly shapes experience, Popi Tsoukatou turns to these more silent vestiges of memory, the family heirlooms, to reconstruct the local history of Leonidio. Rather than assuming the role of an archivist, she approaches these objects as emotional bridges between generations and communities. Focusing on personal stories woven around women’s jewellery of the tsakonian dress, Tsoukatou looks into the fine lines between the familiar and the historical, the ritualistic and the mundane.

The artist’s latest exhibition, Tο Φυλακτό (The Amulet), finds her engaging with the past through such objects-carriers of meaning, and treating them not merely as personal mementos but as dynamic sites of emotional and cultural interpretation. Employing artificial intelligence (AI), Tsoukatou creates a series of new works that capture the delicate intensities of memory and the immaterial imprints of experience. As in her recent solo exhibition Human After All, in this new series of works the use of AI doesn’t function as a filter to impress or alienate but serves as a vehicle for redefining the meaning of time. It becomes a tool and a medium for one to consider: how does memory survive? what kind of shape does it take when it is mediated by technology?

In the three photographs presented, the images appear infused with the aura of the original jewels. They are simultaneously familiar and uncanny, as if returning from a future where memory is no longer linear but a fluid network of transformations. These ‘tampered with’ jewels —small repositories of the familiar and material vessels of memory—become symbols of intergenerational experience, of a chain linking gender, culture, legacy, care and history.

In the video work, the image is intentionally destabilized, allowing the visual field to shift and vibrate. The jewels, embedded within the landscape of Leonidio, seem to breathe—animated by the echoes of the bodies they once adorned, as if imbued with memory and presence. This almost ‘animistic’ aura arises not from narrated histories but from the silence of matter itself and the artist’s attentive observation of the imperceptible. No longer static artifacts of a distant past, the jewels of the tsakonian dress are mutated in performative configurations —spectres within networks of algorithmic image production, emotion and identity.

On the display case, a traditional 20th-century tsakonian ring reappears as a digital reconstruction through 3D printing. It is no longer a preserved or restored object but a synthetic trace—an ‘heirloom of the future’, a legacy composed of data and re-coded by machines. These digital sculptures stand at the crossroads of evidence and invention. They operate as fragments open to interpretation, engaging in dialogue with history, memory, and the passing of time. As hybrids of body, archive, and algorithm, they challenge conventional notions of authenticity and historical reality.

And while memory increasingly becomes something neatly stored yet swiftly forgotten, Tsoukatou intervenes to resist this logic. She foregrounds artificiality as a means of preserving memory and invites us to reconsider the past not as something fixed, but as something continually reinvented through its remaining traces. The artist proposes a process of reconstitution, where the material meets the immaterial, the present resonates within memory, and the image—whether still or moving— converts into a bearer of emotions and immaterial knowledge.

Dredging up the fine hues of a collective local history and subjecting it to a process of discrete yet profound metamorphosis through AI, Popi Tsoukatou repositions the heirloom as a post-material carrier of cultural memory. At the same time, she questions its archival permanence and its biological transmission inside the house and within families. Her works do not simply record what has existed; they propose ways of existing within time. Not as static files or zipped archives, but as living matter, as potential; pulsating between past and future in a present that constantly remains open to negotiation.

Xenia Kalpaktsoglou, June 2025
Translation: Aris Siafas

---

Κειμήλια για το Μέλλον

Η έννοια του «κειμήλιου» παραπέμπει συχνά σε προσωπικά αντικείμενα που μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά, ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας, φέροντας μαζί τους προσωπικές και συλλογικές μνήμες. Ένα κειμήλιο υποδηλώνει πρωτίστως μία στενή προσωπική σχέση, αποτελεί μια χειροπιαστή απόδειξη ενός συναισθηματικού δεσμού αλλά και μία σχέση μεταξύ κάποιου παρελθόντος και κάποιου παρόντος.
Σε μια εποχή όπου η τεχνολογία διαμορφώνει ολοένα και περισσότερο την εμπειρία, η Πόπη Τσουκάτου στρέφεται σε αυτά, τα πιο σιωπηλά ίχνη μνήμης, τα οικογενειακά κειμήλια, για να ανασυνθέσει την τοπική ιστορία του Λεωνιδίου, όχι μέσα από το βλέμμα του αρχειοθέτη, αλλά μέσα από το βλέμμα του καλλιτέχνη που τα προσεγγίζει ως συναισθηματικούς δεσμούς ανάμεσα σε γενιές και κοινότητες. Εστιάζοντας στις προσωπικές ιστορίες που υφαίνονται γύρω από γυναικεία κοσμήματα της τσακώνικης φορεσιάς, η Τσουκάτου διερευνά τις λεπτές γραμμές ανάμεσα στο οικείο και το ιστορικό, στο τελετουργικό και το καθημερινό.

Στην έκθεσή της, Το Φυλακτό, η καλλιτέχνις προσεγγίζει την ιστορία μέσα από τέτοια αντικείμενα-φορείς νοημάτων, αναζητώντας το πώς αυτά λειτουργούν όχι μόνο ως προσωπικά ενθύμια αλλά και ως δυναμικά πεδία συναισθηματικής και πολιτισμικής ανάγνωσης. Η Τσουκάτου δημιουργεί με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης (Τ.Ν.) μια σειρά νέων έργων που ενσωματώνουν τις λεπτές εντάσεις της μνήμης και τις άυλες αποτυπώσεις του βιώματος. Όπως και στην πρόσφατη ατομική της έκθεση, Human After All, έτσι και σε αυτή τη σειρά έργων, η χρήση τεχνητής νοημοσύνης δεν λειτουργεί ως φίλτρο εντυπωσιασμού και αποξένωσης, αλλά ως όχημα επανανοηματοδότησης του χρόνου, ως εργαλείο και μέσο να αναρωτηθούμε: πώς επιβιώνει μια μνήμη; τι μορφή παίρνει όταν διαμεσολαβείται από την τεχνολογία;

Στις τρεις φωτογραφίες που παρουσιάζει οι εικόνες που προκύπτουν μοιάζουν να έχουν εμποτιστεί από την ίδια την ένταση των πρωτότυπων κοσμημάτων: είναι οικείες και ταυτόχρονα παράξενες, σαν να έχουν επιστρέψει από ένα μέλλον όπου η μνήμη δεν είναι πια γραμμική, αλλά ένα πλέγμα μετασχηματισμών. Τα «πειραγμένα» κοσμήματα -μικροϊδιοκτησίες του οικείου και υλικά αποθετήρια μνήμης — μετατρέπονται σε σύμβολα μιας διαγενεακής εμπειρίας, μιας αλυσίδας που συνδέει το φύλο, τον πολιτισμό, την κληρονομιά, τη φροντίδα και την ιστορία.

Στο βίντεο, η εικόνα αποσταθεροποιείται συστηματικά. Τα κοσμήματα, ενσωματωμένα στο τοπίο του Λεωνιδίου, μοιάζουν να αναπνέουν, να έχουν αφομοιώσει τη μνήμη των σωμάτων που κάποτε τα φορούσαν. Αυτή η σχεδόν «ανιμιστική» τους αύρα δεν παράγεται από προσωπικές αφηγήσεις, αλλά από τη σιωπή της ύλης και την παρατήρηση του ανεπαίσθητου. Αντί για αντικείμενα εγγεγραμμένα στον κυρίαρχο χρόνο του παρελθόντος, τα κοσμήματα της τσακώνικης φορεσιάς μεταλλάσσονται σε επιτελεστικά μορφώματα — φαντάσματα εντός δικτύων αλγοριθμικής παραγωγής εικόνας, συναισθήματος και ταυτότητας.

Στην προθήκη, ένα παραδοσιακό τσακώνικο δαχτυλίδι του 20ού αιώνα επανεμφανίζεται ως ψηφιακή ανακατασκευή μέσω 3D εκτύπωσης. Δεν πρόκειται πια για ένα διατηρημένο ή αποκατεστημένο αντικείμενο αλλά για ένα συνθετικό ίχνος, ένα «κειμήλιο από το μέλλον», μια κληρονομιά φτιαγμένη από δεδομένα και επανακωδικοποιημένη από μηχανές. Τα ψηφιακά γλυπτά εντός της προθήκης στέκονται στη διασταύρωση του τεκμηρίου και της επινόησης. Λειτουργούν ως θραύσματα ανοιχτά σε ερμηνείες, σε διάλογο με την ιστορία, τη μνήμη, τη φθορά. Είναι υβρίδια ανάμεσα στο σώμα, το αρχείο και τον αλγόριθμο που διαταράσσουν τον ορισμό του αυθεντικού ή του ιστορικά αληθινού.

Κι ενώ βρισκόμαστε σε μια εποχή όπου η μνήμη συχνά αποθηκεύεται για να ξεχαστεί, η Τσουκάτου αντιστρέφει αυτή τη λογική. Φέρνει στο προσκήνιο την ιδέα του τεχνητού ως ενίσχυση της μνήμης και προτείνει έναν διαφορετικό τρόπο να κοιτάμε το παρελθόν: όχι ως κάτι σταθερό, αλλά ως κάτι που συνεχώς επανεφευρίσκεται μέσα από τα ίχνη που άφησε πίσω του. Η καλλιτέχνις μάς προτείνει μια διαδικασία ανασύστασης, όπου το υλικό συναντά το άυλο, το παρόν δονείται μέσα στη μνήμη, και η εικόνα—στατική ή κινούμενη—μετατρέπεται σε φορέα αισθήσεων και άυλης γνώσης.

Ανασύροντας τις λεπτές αποχρώσεις μιας συλλογικής, τοπικής ιστορίας και υποβάλλοντάς την σε μια διαδικασία διακριτικής, αλλά βαθιάς μεταμόρφωσης μέσω της Τ.Ν., η Πόπη Τσουκάτου επιχειρεί μια επανατοποθέτηση του κειμηλίου ως μετα-υλικού φορέα πολιτισμικής μνήμης, θέτοντας παράλληλα υπό αμφισβήτηση την αρχειακή του σταθερότητα και τη βιολογική του μετάδοση εντός του οίκου και της οικογένειας. Τα έργα της δεν καταγράφουν μόνο αυτό που υπήρξε· προτείνουν τρόπους να υπάρχουμε μέσα στον χρόνο. Όχι ως αρχεία, αλλά ως ύλη και δυνατότητα που πάλλεται μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος σε ένα παρόν υπό διαρκή διαπραγμάτευση.

Ξένια Καλπακτσόγλου, Ιούνιος 2025

 

---

---

 

Melitzazz 2025 Programme